40’TAN FAZLA
ÜLKEYE İHRACAT

Önemli Bilgiler

Önemli bilgiler, sektörel gelişmeler ve merak ettikleriniz için tıklayınız.

Tüm Önemli Bilgiler

Kanatlı hayvanlarda vitamin ve minerallerin önemi

Kanatlı hayvanlarda, maksimum sağlık ve yüksek performans için besin değerleriaçısından yeterli ve dengeli rasyonlarla beslenme önemlidir.

Hayvan beslemede ulaşılmak istenen başarı; hayvanın sağlığı, beslemeuygulamaları, hayvanın ihtiyaçlarının karşılanması ve yem kaynaklarının yeterlişekilde verilmesi ile sağlanır. Bu ihtiyaçlar uygun şekilde karşılanamaz isebüyüme, üreme, üretim yeterli bir şekilde olamaz. Bilindiği gibi, gerekli besinmaddeleri verilirken, birbiriyle olan ilişkileri dikkate alınarak, uygunmiktarlarda verilir. Bu besin maddeleri içerisinde, yem katkı maddelerigrubunda bulunan vitamin ve mineraller de yer almaktadır.

Vitaminler, hayati fonksiyonlar için gerekli olan ancak hayvan vücudundasentezlenemeyen bileşiklerdir. Eksiklikleri durumunda hayati fonksiyonlardaaksamalar, bozulmalar şekillenir ve buna bağlı olarak hayvanlarda bir takımsemptomlar görülür. Vitaminlerin tamamı (C vitamini hariç) esansiyeldir, bunedenle hayvana dışarıdan verilmeleri gereklidir. Hayvanların vitamin ihtiyaçlarıgünlük olarak değil, yemin 1 kg' ında mg veya IU (International Unite) şeklindeifade edilir ve yeme katılırlar.

Vitaminler yağda ve suda çözünebilirliklerine göre iki gruba ayrılırlar:

a)Yağda eriyen vitaminler: A, D, E, K

b)Suda eriyen vitaminler: Tiamin (B1), Riboflavin (B2), Piridoksin (B6), Niasin,Pantotenik asit, Kolin, Folik asit, Biyotin, Siyanokobalamin (B12) ve Cvitamini.

Yağdaeriyen vitaminler, yağlarla beraber safra tuzlarıyla oluşturdukları misellerhalinde emilirler. Yağların emilebilirliklerini arttıran koşullar, yağda eriyenvitaminlerin emilebilirliklerini de arttırır. Suda eriyen vitaminlerin iseyağlarla veya bunların emilebilirlikleriyle bir ilişkisi yoktur. Yağda eriyenvitaminler, idrar-ürik asit ile hiç bir zaman dışarı atılmaz ve vücuttadepolanırlar. Suda eriyenler ise, vücutta depolanmazlar ve böbreklerden elimineedilerek idrarla dışarı atılırlar. Bu nedenle, günlük olarak alınmalarıgerekir. Vitamin B12 bunlar arasında istisna teşkil eden bir vitamin olup,vücutta depolanan tek B grubu vitaminidir. Vitaminlerin çoğu bitkilertarafından sentezlenebilir. Vitamin sentezi yapabilen diğer bir canlı grubu damikroorganizmalardır. Bunlar suda eriyen vitaminlerin tümünü, provitamin A(β-karoten) ve vitamin K2 (menaquinon)' yı sentezleyebilirler. Vitamin B12 isene bitkiler, ne de hayvanlar tarafından sentezlenemez. Sadece belirlimikroorganizmalar tarafından sentezlenebilir. (Kutlu,H.R., Kanatlı HayvanBesleme, 2015, s.41)

Kanatlı hayvanların vitamin eksikliğine karşı oldukça duyarlı olmalarının çeşitlinedenleri bulunmaktadır:

  • Kanatlılar,yoğun metabolik reaksiyonlarda vitaminlere ihtiyaç duyarlar.

  • Kanatlıhayvanların sindirim sisteminde bulunan mikroorganizmalar vitaminleri çok az sentezlerya da hiç sentezleyemezler.

  • Yoğunentansif üretim koşullarının sebep olduğu stres faktörleri ile mücadeledevitaminlerin etkin olduğu görülmüştür.

Vitamin eksikliklerinde oluşabilecek bazı semptomlar aşağıdaki gibidir:

 Yağda Çözünen Vitaminler

Vitamin A

Yumurta üretiminde azalma, büyümede gerileme, zayıflık, tüylerde karışıklık, gözyaşı bezlerindeki sıvıda eksilme, gece körlüğü, ergin tavuklarda göz etrafında peynirimsi salgı oluşumu, hastalıklara karşı dirençte azalma ve epitel dokunun kendini yenileyememesi

Vitamin D

İnce kabuklu yumurta, yumurta üretiminde azalma, yavaş büyüme, raşitizm, osteomalasi

Vitamin E

Ensefalomalasi, eksüdatif diyatez, kas distrofisi ve kısırlık

Vitamin K

Kan pıhtılaşma süresinde uzama, intramusküler kanamalar, yumurtada çıkan civcivlerde kanamalara bağlı ölümler

 

 Suda Çözünen Vitaminler

Thiamine (B1)

Civcivlerde polineuritis (sinirsel düzensizlik) hastalığı, ayrıca iştah kaybı, hareketsizlik, zayıflık ve ölüm

Riboflavin (B2)

Kıvrık parmak felci (Curly-toe paralizi), düşüş yumurta üretimi, diyare, büyümede gerileme, siyatik sinirlerinin şişip genişlemesi sonucu diz üzerinde yürüme, damızlık sürülerde çıkış gücünde düşme

Pantotenik Asit

Civcivlerde büyümede gerileme, kaba ve bozuk tüylenme, ağızda ve ayakta lezyonlar ve dermatitis.

Niasin

Büyümede gerileme, yem tüketiminde azalma, eğri bacaklar, dilde ve ağız boşluğunda yangı, tüy gelişiminde bozukluk

Piridoksin (B6)

Civcivlerde iştahsızlık, büyümede gerileme, sinirsel hareket bozukluğu ve yumurta veriminde düşme

Kolin

Yetersiz büyüme, yağlı karaciğer, yumurta üretiminde azalma

Vitamin B12      

Anemi, karaciğer, kalp ve böbreklerde yaralanmalar, taşlıkta erozyon, yetersiz büyüme, embriyonik ölümler

Folik Asit

Anemi, zayıf tüylenme ve renk bozukluğu, yumurta üretiminde azalma büyümede gerileme, damızlık hayvanlarda embriyonel gelişmede bozukluklar ve ölümler

Biotin

Göz çevresi, gaga ve ayaklarda dermatitis

Vitamin C

Özellikle sıcaklık stresi nedeniyle olumsuz etkilenen yumurta veriminde ve kalitesinde düşme, etlik piliç performansında azalma, verim kaybı  (Olumsuz koşullar altında kanatlıların bu vitamini sentezleme yetenekleri düşer. Bu nedenle bu şartlar altında kanatlı hayvanlar için takviyesi önemli hale gelir.)

Kanatlıların gereksinimduyduğu diğer bir madde grubu da mineral maddelerdir. C, H, O, N, ve S gibivücudun yapısını oluşturan, organik bileşiklerin yapısına giren temelelementler oldukları halde, normal yaşamsal fonksiyon için 13 esansiyelelemente daha gereksinim vardır. Bu elementler genellikle "makroelementler" ve "iz elementler” olmak üzere iki gruba ayrılırlar.Bunlardan vücutta daha çok bulunan, dolayısıyla hayvanların daha fazlagereksinim duydukları (1 kg canlı ağırlık için 50 mg veya daha fazla)mineraller makro element, vücutta az miktarda fakat mutlaka bulunması gerekliolan mineraller de iz elementler veya iz mineraller olarak adlandırılır.(Kutlu,H.R., Kanatlı Hayvan Besleme, 2015, s.51)

Elementlergereksinimlerine göre şu şekilde sınıflandırılırlar;

1)Makro elementler:

  1. a) Yapısal elementler:Kalsiyum (Ca), Fosfor (P),

  2. b) Hemostatik elementler:Sodyum (Na), Potasyum (K), Magnezyum (Mg) ve Klor (Cl)

2)Mikro elementler:

Bakır (Cu), Demir (Fe),İyot (I), Manganez (Mn), Selenyum (Se), Flor (F) ve Çinko (Zn)'dur.

Bu elementlerin dışında, tam veya yarısaflaştırılmış bazı deneme rasyonlarının da, silisyum (Si), vanadium (V), kalay(Sn), nikel (Ni), molibden (Mo), kobalt (Co) ve krom(Cr) gibi mikro elementleryönünden tamamlanması gerekebilir.

Kanatlı hayvanlar yukarıda sıralanan buesansiyel elementlere genelde günlük olarak düşük düzeylerde gereksinimduyarlar. O nedenle, bunlardan bir kısmının aşırı düzeyde alınması halindetoksik etkiler ortaya çıkmaktadır. Öte yandan, bunlardan bir veya bir kısmının gereksinimaltında alınması, o mineral veya minerallerin eksikliği ile karakterize edilenbir dizi olumsuz etkilere neden olmaktadır. Mineral maddeler yemlere çoğu zamaninorganik formlar halinde katıldığı gibi, bazen de organik formlarda dakatılabilirler. Bu elementler bağırsaklardan emilerek vücuda kazandırılırlar.Bunun yanında mineraller bilinen anlamda bir metabolizmaya uğramazlar, bazıprotein veya enzim moleküllerinin yapısına iştirak ederler. (Kutlu,H.R.,Kanatlı Hayvan Besleme, 2015, s.51)

Kanatlılarınbeslenmesinde büyük öneme sahip olan inorganik elementlerin organizmadakifonksiyonları aşağıdaki gibi özetlenebilir;

  • İskeletve yumurta kabuğunun yapısını oluştururlar (Ca, P, Mg, Mn).

  • Na,K, Cl, PO4, CO3, homeostatis ve asit-baz dengesi, optimum pH ve osmotikbasıncın sağlanmasında rol oynarlar. Rasyonda katyon-anyon dengesinin (meqağırlık olarak, Na+K-Cl) sağlanması bu minerallere bağlıdır.

  • Diğerelementler ise, ya enzim ve hormonların yapısına girerek, ya da enzimaktivatörü olarak görev yaparlar.

Hayvanların yemkarmalarına karıştırılacak mineral madde miktarları ile ilgili standartlar esasalınarak bu işlem gerçekleştirilmektedir. Tavuğun ırkı, cinsiyeti, yaşı, verimdüzeyi ve verim yönü gibi faktörler rasyona katılacak mineral madde miktarıüzerinde etkilidir.

Aşağıdabazı mineraller ve eksikliklerinde ortaya çıkan semptomlar bulunmaktadır:

 Mineraller

Kalsiyum

Düşük yumurta kabuğu kalitesi, yetersiz kuluçka performansı, raşitizm

Fosfor

Düşük yumurta kabuğu kalitesi, yetersiz kuluçka performansı, raşitizm

Magnezyum

Büyümede gerileme, bazı sinirsel bozukluklar (aşırı duyarlılık, çabuk rahatsız olma), yumurta tavuklarında verim düşmesi ve Mg'un kemiklerden çekilmesi, ani ölümler.

Manganez

Perosis, büyümede gerileme,  yetersiz kuluçka performansı

Demir

Anemi

Bakır

Anemi

İyot

Guatr